On the Move Project

Er zijn vele redenen waarom mensen een grote afstand hebben tot onderwijs en leren. De meest belangrijke oorzaak is sociale uitsluiting, vanwege een lage opleiding of sociaal economische status, een gebrek aan sociale contacten of lichamelijke en/of psychische beperkingen en problemen. Kansarme groepen zijn ondervertegenwoordigd in de volwasseneneducatie in alle Europese lidstaten. Ze voelen zich vaak uitgesloten van het bestaande leeraanbod, zijn zich niet bewust van het bestaande aanbod en weten niet hoe ze kunnen participeren.

Onderzoek heeft aangetoond, dat het onderwijsinstellingen ontbreekt aan een op maat gesneden aanpak, die zich richt op mensen met een grote afstand tot educatie en leren. Ze weten niet hoe het aanbod in de volwasseneneducatie passend gemaakt kan worden, om aan de behoeften van kansarme groepen te voldoen. Het is daarom van belang om een nieuwe aanpak te ontwikkelen en te implementeren, die rekening houdt met de diversiteit van de doelgroepen en het bestaande leeraanbod aanvult met outreachende elementen en empowerment.

Outreach is een manier om achtergestelde groepen te bereiken en - bij voorkeur in samenwerking met deze groepen – een passend onderwijsaanbod te ontwikkelen. Een aantal belangrijke principes kan aanbieders in de volwasseneneducatie helpen, om een effectief en inclusief leeraanbod te ontwikkelen:

Wees je bewust van de diversiteit en de specifieke problemen en behoeften van kansarme groepen

Outreachend werken met kansarme groepen impliceert dat aanbieders in de volwasseneneducatie weten welke groepen ondervertegenwoordigd zijn in hun leeraanbod. Dit is niet altijd het geval. Er is een verscheidenheid aan mensen, die momenteel niet participeert in de volwasseneneducatie, zoals migranten, analfabeten, laaggeschoolden, (langdurig) werklozen, (ex)delinquenten, druggebruikers en mensen met psychische problemen. Al deze groepen hebben specifieke problemen en behoeften.

Zich bewust zijn van de diversiteit van de doelgroep en hun specifieke problemen en behoeften zal helpen, om outreachend te werken. Aanbieders in de volwasseneneducatie zullen beter begrijpen waar de doelgroep te vinden is, hoe ze bereikt kan worden en hoe ze betrokken kan worden in het leeraanbod.

Luister naar de input van kansarme en ondervertegenwoordigde groepen

De ontwikkeling van outreachende strategieën is onherroepelijk verbonden met de actieve betrokkenheid van de doelgroep. Het laten participeren en luisteren naar de doelgroep en het gebruiken van hun kennis en inzicht zal niet alleen maar bijdragen aan de effectiviteit en de kwaliteit van het nieuwe leeraanbod, maar zal ook de geloofwaardigheid van de aanbieder vergroten en bijdragen aan de bereidheid van de doelgroep, om deel te nemen aan het leeraanbod.

Er zijn talrijke voorbeelden van outreach, waarbij de doelgroep ingezet wordt als peer, mediator of outreach worker. Het laten participeren van de doelgroep helpt om ondervertegenwoordigde groepen te bereiken en draagt op hetzelfde moment bij aan empowerment van de doelgroep.

Analyse en belemmeringen

Weten welke specifieke doelgroepen moeten worden bereikt leidt niet automatisch tot een op maat gesneden onderwijsaanbod. Aanbieders in de volwasseneneducatie moeten weten welke specifieke belemmeringen mensen ervan weerhouden om te participeren in onderwijs. Dit kan wettelijke oorzaken hebben, het kan liggen aan het ontbreken van financiële middelen of te maken hebben met sociale, fysieke of psychische problemen. Kennis over de oorzaken van uitsluiting maakt het mogelijk, om strategieën te ontwikkelen en om barrières te overwinnen.

Bouw een netwerk en werk samen

Aanbieders in de volwasseneneducatie moeten een samenwerkingsnetwerk opbouwen, bestaand uit organisaties en instellingen, die op dit moment niet automatisch worden betrokken, als het gaat om onderwijs. Dit kunnen zijn: buurthuizen, instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg, gras-root organisaties en de maatschappelijke opvang. Deze organisaties staan vaak in direct contact met kansarme groepen, weten over hun specifieke problemen en behoeften, en kunnen helpen, om deze groepen te benaderen.

Maak volwasseneneducatie aantrekkelijk

Het traditionele leeraanbod is niet automatisch aantrekkelijk voor mensen met een grote afstand tot de onderwijs. Ze kunnen zich ongemakkelijk voelen als gevolg van sociale uitsluiting en zijn zich vaak niet bewust van de potentiële voordelen van onderwijs. Het is belangrijk om te begrijpen wat precies nodig is, om onderwijs aantrekkelijker voor deze groepen te maken. Dit kan een certificaat zijn, maar ook de mogelijkheid, om anderen te ontmoeten, die in een soortgelijke situatie zijn. Als wij weten wat hun problemen en behoeften zijn, kunnen wij een leeraanbod ontwikkelen dat geaccepteerd en gewaardeerd wordt door de doelgroep.